विंदांचं चेतनामधलं राष्ट्रीय स्मारक  आणि उदय प्रकाश

आनंद (करंदीकर) आणि सरिता (आवाड) यांचे मुंबईला जाण्याबद्दलचे फोन आले आणि २२ तारखेला सकाळी मुंबईला जायचं ठरलं. विंदा करंदीकर यांचं राष्ट्रीय स्मारक मुंबईच्या चेतना महाविद्यालयाच्या परिसरात उभारलं असून प्रत्येक वर्षी तिथं विंदाच्या स्मृतिप्रीत्यर्थ व्याख्यानमालेचं आयोजन केलं जातं. या वेळी राष्ट्रीय नव्हे तर आंतरराष्ट्रीय ख्यातीचे लेखक/कवी उदय प्रकाश यांना निमंत्रित करण्यात आलं होतं. तसंच विंदांच्या आणि उदय प्रकाश यांच्या काही कवितांचं वाचन किशोर कदम आणि संदीप कुलकर्णी करणार होते. हा कार्यक्रम ऐकणं म्हणजे पर्वणीच असणार होती.  पुढे वाचा

वेध परिसंवाद - ऑर्किड - १७ आणि १८ फेब्रुवारी २०१८

परिवर्तनाच्या काळातील सामाजिक, शैक्षणिक आणि सांस्कृतिक व्यासपीठं कशी असावीत? वेधचं स्थान काय असावं? पुढे वाचा

पुणे वेध, झपाटलेपण ते जाणतेपण २९ आणि ३० सप्टेंबर २०१८.

डॉ. आनंद नाडकर्णी यांच्या संकल्पनेतून साकार झालेला वेध हा उपक्रम महाराष्ट्रातल्या १० शहरांमधून संपन्न होतो. 'स्व'च्या पलीकडे जाऊन हा प्रवास घडतो. मात्र 'स्व'च्या पलीकडे गेलेली ही मंडळी त्या प्रवासात कशी सामील होतात, त्यांना ते वेड झपाटून कसं टाकतं आणि त्या वेडाची किंमत देऊन ते काय साध्य करतात हे सगळं सगळं वेधमधून उलगडलं जातं. त्यांच्यासारख्या वेड्यांमुळे आपल्यालाही त्यातून एक नवी दृष्टी मिळते, नवी जाणीव तयार होते आणि आयुष्य जगण्याचं नवं भानही येतं.  पुढे वाचा

विद्याताईंना आठवताना......

आमची गोव्याची सुविद्य मैत्रीण उज्ज्वला आचरेकर हिनं पुढाकार घेऊन २९ फेब्रुवारीला महाराष्ट्रातल्या मिळून सार्‍याजणीच्या परिवारातल्या सगळ्या प्रतिनिधी मैत्रिणींनी पुण्यात एकत्र जमायचं असं फर्मान काढलं. गीतालीनं आपलं घर आम्हा सार्‍याजणींसाठी खुलं करून दिलं. ठरल्याप्रमाणे सकाळी ११ च्या आधीच संपूर्ण महाराष्ट्रातून आलेल्या मैत्रिणींनी गीतालीच्या घरात प्रवेश केला. खूप दिवसांनी भेटल्यामुळे सगळ्यांचं एकमेकींना कडकडून भेटणं सुरू होतं. पुढे वाचा

मनामनातल्या विद्याताई 

विद्या बाळ! मिळून सार्‍याजणी या प्रथितयश मासिकाच्या संस्थापक-संपादक! नारी समता मंचाच्या संस्थापक, स्त्रियांनी व्यक्त व्हावं म्हणून 'बोलते व्हा' केंद्राच्या संस्थापक,  पुरुषांनाही बोलायचं आहे हे जाणवताच 'पुरुष संवाद केंद्र' सुरू करणार्‍या विद्याताई. सामाजिक कार्य करताना अन्यायाविरोधात कायम उभ्या राहणार्‍या विद्या ताई संपूर्ण महाराष्ट्राला सुपरिचित आहेत. खरं तर त्यांची ओळख इथं संपत नाही. त्या माझ्यासारख्या अनेकींच्या आणि अनेकांच्या मनामनात एक विद्या सोडून गेल्या आहेत. त्यांचं जगणं, त्यांचं वागणं, त्यांची कृती हे सगळं एक होतं. त्यामुळेच त्या प्रत्येकाला आपल्याशा वाटत होत्या.  पुढे वाचा

पुणे आयपीएच प्रारंभ! - २४ मार्च २०१८

मन थार्‍यावर, जग जाग्यावर
मन कसकसलं, जग विस्कटलं
मन उभारलं, जग विस्तारलं
मन विहरलं, जग बहरलं
......अनिल अवचट पुढे वाचा

वेध - गुजगोष्टी 

त्या वेळी मी औरंगाबादमध्ये होते. अंजली चित्रपटगृहात एका चित्रपटाचा खास शो आयोजित केला होता. चित्रपटाचं नाव होतं 'देवराई'! अभिनेता अतुल कुलकर्णी, सोनाली कुलकर्णी, देविका दफ्तरदार, तुषार दळवी आणि डॉ. मोहन आगाशे यांच्या अभिनयानं नटलेला 'देवराई' हा चित्रपट मला खूप आवडला. तोपर्यंत स्किझोफ्रेनिया हा विकार काय असतो ते ठाऊकच नव्हतं. कितीतरी दिवस मन सुन्न झालं होतं. या चित्रपटाचे मार्गदर्शक, सल्लागार डॉ. आनंद नाडकर्णी हे मानसोपचारतज्ज्ञ होते. तिथूनच या माणसाशी माझी ओळख होत गेली. डॉ. पुढे वाचा

विनोबा, गांधी आणि मनोविकास

पुस्तक वाचून एखादी व्यक्ती जेवढी उलगडत नाही, तितकी ती एखाद्याच्या वाणीतून उलगडते. असाच प्रत्यय ९ आणि १० जानेवारी या दोन दिवसांत डॉ. आनंद नाडकर्णी यांच्या संवादातून आला. महिन्याभरापूर्वीच  अरविंद पाटकरांनी 'आम्ही सारे' आयोजित कार्यशाळेत सहभागी होण्याविषयी मला विचारलं, तेव्हा येण्याचं मी कबूल केलं होतं. पुढे वाचा

नरहर कुरूंदकरांचा वेध घेताना गिरीश कुबेर

काल २३ फेबुवारी २०२०, सायंकाळी ५ वाजता गोखले इन्स्टिट्यूटच्या सभागृहात जनसहयोग ट्रस्ट आणि नरहर कुरूंदकर प्रगत अध्ययन संशोधन केंद्र यांच्या वतीनं आयोजित केलेलं वेध नरहर कुरूंदकरांचा या विषयावर लोकसत्ताचे संपादक गिरीश कुबेर यांचं जाहीर व्याख्यान होतं.  पुढे वाचा

‘माय नेम इज बाँड, जेम्स बाँड!’

जेम्स बाँड हे पात्र रॉजर मूरच्या आधी शॉन कॉनरीसह तिघांनी रंगवलं. रॉजर मूरनंतरही अनेकांनी जेम्स बाँडचे चित्रपट करत त्याला जिवंत ठेवलं. असं असलं तरी जेम्स बाँड हे पात्र खरंखुरं वाटावं इतकी जान या पात्रात रॉजर मूर यानं आणली होती. २३ मे हा रॉजर मूरचा स्मृतिदिन. त्या निमित्ताने, त्याच्याबद्दलचा हा लेख...
............... पुढे वाचा

समाजमाध्यमं, व्यसनं आणि मुलं

माझ्या ओळखीच्या कुटुंबातला चार वर्षांचा एक मुलगा मोबाईल कसा हाताळतो, त्याला त्यातली सगळी फंक्शन्स कशी येतात याबद्दल त्याचे पालक कौतुक करताना दिसले. त्यानंतर साधारणतः हाच मुलगा आठ वर्षाचा झाला असताना संध्याकाळच्या वेळी त्यांच्या घरी जाण्याचा प्रसंग आला आणि त्या वेळी त्याच्या मोबाईल वेडानं वैतागलेले त्याचे पालक त्याच्यासमोरच त्याची तक्रार माझ्याजवळ करत होते. त्या मुलाच्या चेहर्‍यावर त्या वेळी निर्विकार भाव होते. मी त्याच्याशी बोलावं म्हटलं तर रागाने टीपॉयवर मोबाईल आपटून तो तिथून चालता झाला. पुढे वाचा

ताणतणाव आणि मी - टेंशन कायकू लेनेका - थिंक पॉझिटिव्ह दिवाळी 2019

स्वतःविषयीच बोलायचं झालं तर मी खूप सकारात्मक विचारांची व्यक्ती आहे. माझ्या मनात कितीही वाईट प्रसंग आला तरी आजपर्यंत कधी आत्महत्येचा विचार डोकावला नाही. याचं कारण जेव्हा मी शोधायला लागते, तेव्हा माझ्या डोळ्यासमोर अनेक गोष्टी उभ्या राहतात. खरं तर आयुष्यात अनेकदा चढउताराचे, नैराश्याचे अनेक प्रसंग आले, मनावर उदासीचे ढगही काही काळ पसरले. पण त्यावर मात कशी करायची हे कळत-नकळत लहानपणापासून मनावर बिंबलं गेलं. कधी भेटलेल्या व्यक्तींमुळे, तर कधी परिस्थितीमुळे, कधी मिळालेल्या चांगल्या-वाईट अनुभवांमुळे, तर कधी वाचलेल्या पुस्तकांमुळे!  पुढे वाचा

चांद्रयान मोहीम - दिवाळी 2019

लहानपणापासूनच माणसावर चंद्रानं एक वेगळीच मोहिनी घातली आहे. साहित्यामध्ये तर चंद्राचं स्थान अढळ आहे. कथा, कादंबर्‍या, कविता यात चंद्राची वेगवेगळी रूपं बघायला मिळतात. वसंत बापट, शांता शेळके, ना. सि. फडके, आचार्य अत्रे, बालकवी आणि नारायण सुर्वे या सगळ्यांनीच चंद्राला एका वेगळ्या रुपात वाचकांसमोर पेश केलं. पुढे वाचा

चिंतन आदेश दिवाळी 2019 - प्रभाव 

विचार करत होते, माझ्या जगण्यावर प्रभाव पाडणार्‍या व्यक्ती कोण? या प्रसंगाचं नेमकं उत्तर मला सापडत नव्हतं. कारण कधी एखादी व्यक्ती दिसायची, तर कधी मनावर कोरला गेलेला एखादा प्रसंग आठवायचा. कधी प्रवासातली नागमोडी वळणं सापडायची, तर कधी परिस्थितीनं दिलेला धडा असायचा. मग ही सांगड नेमकी घालू कशी हा प्रश्न मनाला आणखीनच सतावायला लागला. ठरवलं, पुन्हा भूतकाळाची जरा सैर करू या, गवसेल तिथंच काहीतरी! पुढे वाचा

माझे गुज निरंजन दिवाळी 2019

मला आठवतं, लहानपणी मी फारशी बोलायची नाही. माझ्या मनात जे काय चाललंय ते इतरांनी ओळखावं असं मला वाटायचं. तसं झालं नाही तर मला फार राग यायचा. त्या वेळी मी चार-पाच वर्षांची असेन. आई-वडील तिरुपतीला गेले होते आणि माझी रवानगी आजी-आजोबांकडे परभणीला केली होती. मला खेळायला एक फुलाफुलांची पत्र्याची पेटी होती. त्यात माझी बाहुली आणि अनेक वस्तू होत्या. ही पेटी नेहमीच माझ्या सोबत असायची. हाताच्या मुठीत एक संगमरवरी शुभ्र ग्रीक शिल्पं असावीत अशी जोडी होती. ती गुळगुळीत शिल्पं मला खूपच आवडायची. माझी मूठ त्यामुळे घट्ट झाकलेली असायची. ते शिल्प हरवू नये यासाठी मी त्यांना जिवापाड जपायची. पुढे वाचा